ادبیات نظری تحقیق ولایت از دیدگاه قرآن، ولايت از ديدگاه معصومين، انواع ولایت، عدالت، رهبری، خبرگان

ولايت از ديدگاه قرآن « قُل فَلِلّهِ الحُجَّةُ البالِغَةُ »( سوره انعام ، آیه 149 ). از زمان آدم عليه السلام تا خاتم ( صلي اله عليه و آله ) بحث ولايت و جانشيني پيامبران الهي يك امر هويدا و آشكار است . خدا پرستان در اعصار مختلفه ی تاريخ زير پرچم هدايت انبياء و برگزيدگان حق زيسته اند « سلسله ی قوافل بشري از دروازه ی وجود به اين نشئه آمده اند تا از قوه به فعلیت در آمده و از نقص به كمال برسند و بسوي سر منزل مقصود سراي جاوداني ديگر بشتابند ، در اين راه بدون دليل و راهنما بدون مشعل دار و راهبر بدون برنامه و نقشه بدون وقوف بخط سير و مسير مستقيم و روشن به جايي نخواهند رسيد و از الطاف الهي اين است كه در هر عصر راهنمايي فرستاد و زمين خالي از حجت نبود و نيست و نخواهد بود » ( عمادزاده ، 1360 ، 39 - 38 ). آدم عليه السلام خليفه ی خدا بر فرزندان و ملائكه بود و بعد از او هبة الله ( شيث ) هادي و رهبر بوده « حضرت آدم ابوالبشر مريض شد شيث را طلبيد و گفت اي فرزند ، اجل من رسيده كه بيمار شدم و پروردگار مرا وحي فرستاد كه تو را وصي خود كنم و اينك وصيت نامه زير سر من است و بر عهد خود وفا مي كنم ... آن را بگير ... در اين صحيفه تمام امور دين و دنياي تو در آن است اين صحيفه را از بهشت آورده بود كه به شيث بدهد و شيث به مقام خلافت و وصايت و نبوت بر انگيخته گرديد » ( عمادزاده ، 1360 ، 181 ). اين روند پيامبري ، خلافت و هدايت از اصلاب شيث بدون انقطاع و خالي شدن عصر و زمانه از حجت خدا تا بعثت نبي مكرم اسلام حضرت محمّد صلي الله عليه و آله و سلم ادامه داشت . حضرت موسي عليه السلام برادرش هارون را جانشين و رهبري جامعه در غياب خود قرار داد « يا هارونَ اخلُفتني في قومي »( سوره ی اعراف ، آیه ی 142 ). حضرت لوط پيامبر در زمان حضرت ابراهيم خليل الرحمان در شهرها و روستاهاي منطقه ی سدوم عهده دار ولايت و جانشيني آن حضرت بود . حضرت نوح فرزندش سام را به دستور خداوند متعال به جانشيني خودش انتخاب نمود « جبرئيل نزد او آمد و فرمود : اي نوح ايّام نبوت و عمر تو به پايان آمده پس اسم اعظم و ميراث علم الهي و آثار علم نبوّت را كه نزد توست به پسرت سام تعليم بده چون كه زمين را از كسي به واسطه ي او اطاعت و بندگي و راه هدايت من شناخته شود ، خالي نخواهم گذاشت و نجات بندگان با قبض روح يك پيامبر و مبعوث شدن پيامبر ديگر رقم مي خورد و هيچ گاه زمين را بدون حجت و كسي كه مردم را به هدايت دعوت نمايد نخواهم گذاشت و مشيت من تعلق گرفته كه براي هر قومي يك هادي و رهبر